Nadzieja jest w nas

Drogie Kongresowiczki, Drodzy Kongresowicze, Szanowni Państwo,

w nowy rok 2023 warto wejść z pozytywnym nastawieniem. Niezależnie od wszelkich zawirowań (globalnych i lokalnych), my sami jesteśmy największym rezerwuarem zmiany na lepsze. W obliczu wielkiej niepewności i świadomości tego jak bardzo nasze czasy stały się niestabilne, tym bardziej musimy doceniać tę najbardziej osobistą przestrzeń stabilizacji i czynienia świata lepszym, której nikt nie może nam zabrać. Ale która jest też, być może, najtrudniejsza do wykorzystania, bowiem zaczyna się do stawiania wymagań samemu sobie i swemu otoczeniu.

Dokładnie rok temu pisałem Państwu o „nadnormalnych”, osobach zachowujących się jakby powyżej zwykłej racjonalności, zwykłych norm i wzorców zachowań. Bardziej przyzwoitych, bardziej etycznych i uczciwych, bardziej skłonnych do myślenia o dobru wspólnym niż skłaniałyby do tego nasze obiektywne warunki życia i działania (obiektywne bodźce).

Za nami rok, w którym pokazaliśmy jak wspaniale i spontanicznie, jako Polacy, potrafimy się oddolnie zorganizować do solidarnej pomocy w obliczu dramatu wojny za naszą granicą. Nasza „nadnormalność” zdziwiła świat, ale zaskoczyła też nas samych – chyba byliśmy dla siebie dotychczas zbyt surowi i krytyczni.

Musimy zaakceptować, że trwa proces naszego dojrzewania społecznego i instytucjonalnego, że jesteśmy częścią sztafety pokoleń i jeśli zmianę Polski zaczniemy od zmiany w nas samych i swojego nastawienia, to być może kolejne kroki okażą się łatwiejsze niż się to wydaje. I może zobaczymy wtedy, że jest nas więcej niż intuicyjnie by się wydawało.

Nowy rok skłania do formułowania planów i postanowień. Może zatem zacznijmy od noworocznych postanowień obywatelskich, które dobrze posłużą i nam jako wspólnocie i przyszłości Polski?

Mamy wiele atutów – jesteśmy pracowici, mamy instynkt przedsiębiorczości i wolności, cenimy własność, potrafimy się szybko adaptować do zmieniających się warunków, jesteśmy kreatywni… Niech będzie to rok, w którym jeszcze wzmocnimy naszą ciekawość świata i drugiego człowieka oraz naszą zdolność do dialogu. Niech będą to miesiące w których podejmiemy kolejne próby wymykania się bańkom informacyjno­‑tożsamościowym i podziałom ideologicznym. Niech będzie to czas szukania pomostów do drugiego człowieka, porzucenia wrogości i podziałów. Niech świadomość złożoności wyzwań, które przed nami stoją pcha nas ku poszanowaniu różnorodności myślenia, wartości, kompetencji i wrażliwości oraz prowokuje do otwierania się na współpracę przy różnych inicjatywach, które podejmujemy w życiu społecznym, zawodowym i rodzinnym. Różnorodność w warunkach współdziałania nie jest bowiem balastem, a bogactwem, które pozwala wybrać najbardziej optymalne i bezpieczne rozwiązanie. Jako że będzie to również rok wyborczy – niech będzie to również czas stawiania politykom odważnych wymagań – by skierowali swą uwagę i energię na rozwiązywanie naszych realnych problemów i włączanie w ten proces całego potencjału Polski, wszystkich Polaków.

Traktując powyższe „obywatelskie postanowienia noworoczne” jako szczególne zobowiązanie dla nas, wspólnoty Kongresu Obywatelskiego, obiecujemy w rozpoczynającym się roku dostarczać Państwu wsparcie w postaci inspirujących, „otwierających oczy”, tekstów, wywiadów, podcastów i debat, które pomogą nam lepiej zrozumieć samych siebie i świat (w całości) oraz utrzymać się na tej drodze.

Łączę serdeczne pozdrowienia i wyrazy szacunku,

dr Jan Szomburg
Przewodniczący Rady Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową
Inicjator Kongresu Obywatelskiego