Podmiotowość myślenia

Drogie Kongresowiczki, Drodzy Kongresowicze, Szanowni Państwo,

u wielu z nas narasta swoisty niepokój poznawczy. Czujemy, że wiele zjawisk, procesów i wydarzeń wymyka się spod naszej intelektualnej „kontroli”. Otoczenie komunikacyjne, w którym współcześnie żyjemy, utrudnia poszukiwanie prawdy i zachowanie podmiotowości myślenia. Nieustanna pogoń za „newsem”, rozgłaszanie interpretacji a nie informacji, czy przekazy zmanipulowane politycznie, ideologicznie lub biznesowo – to ogromne przeszkody w zrozumieniu rzeczywistości. Wiedza – nawet jeśli rzetelna, podawana jest bez kontekstu (w ramach wąskich specjalizacji), co nie ułatwia nam rozumienia Polski i świata w całości. Tymczasem taka całościowa percepcja jest nam potrzebna nie tylko do podejmowania dobrych decyzji osobistych czy rodzinnych, ale również do trafnego rozpoznania jaki jest nasz interes wspólnotowy.

Aby wzmocnić ten poznawczy fundament obywatelskiego myślenia staramy się w Kongresie Obywatelskim zadawać głębokie pytania i dostarczać na nie powszechnie zrozumiałych odpowiedzi. Dostarczać Państwu wiedzę weryfikowaną różnorodnością perspektyw, a zarazem wkomponowaną w szersze tło (kontekst) i bez balastu emocjonalności czy manipulacji. Naszą misją jest danie każdemu okazji do wyrobienia sobie opinii możliwie najbardziej własnej i najbardziej całościowej. Wierzymy, że wówczas nasze decyzje obywatelskie będą najbardziej racjonalne. Będziemy m.in. zdolni do wyborów zgodnych z naszymi potrzebami egzystencjalnymi – co we współczesnej demokracji nie zawsze ma miejsce. Ta podmiotowość myślenia to dziś nasza największa obywatelska siła – kompas pozwalający „oddzielić ziarno od plew” i w ten sposób budować silną, odporną Polskę.

Z takich założeń narodził się również nasz obywatelski podcast, którego setny odcinek opublikowaliśmy wczoraj. Serdecznie zachęcam do wysłuchania pasjonującego wywiadu z prof. Krzysztofem Meissnerem (Wydział Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego), który otwiera oczy na przyszłość energetyki: Odpady radioaktywne – energia przyszłości?

Serdecznie polecam również Państwa uwadze najnowszą publikację Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową pt. Zielona transformacja i rozwój miast, która ukazała się w ramach naszego kwartalnika „Pomorski Thinkletter”. Podejmujemy w niej m.in. takie pytania, jak:

• Niezależność energetyczna miast – jak ją tworzyć?
• Dlaczego bez modernizacji budynków nie będzie zielonej transformacji?
• Zurbanizowany ślad węglowy – jak go redukować?
• Co ze strategią rozwoju w niespokojnych czasach?
• Czego możemy się nauczyć od mniejszych ośrodków?
• Jak wzmacniać wspólnotowość miejską przez kulturę?

Na publikację składa się ponad 30 zróżnicowanych tekstów. Wśród autorów znalazło się 6 prezydentów polskich miast (m.in. Aleksandra Dulkiewicz, Prezydent Gdańska, prof. Tadeusz Truskolaski, Prezydent Białegostoku oraz dr Wojciech Szczurek, Prezydent Gdyni); prof. Tadeusz Markowski z Uniwersytetu Łódzkiego; dr inż. Renata Calak, Dyrektor Dep. Strategii w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej; prof. Zygmunt Frankiewicz, Senator RP, Prezes Zarządu Związku Miast Polskich; dr Sławomir Tokarski, Dyrektor ds. Europejskiej Współpracy Terytorialnej, makroregionów, Interreg i wdrażania programów (DG REGIO) w Komisji Europejskiej; Joanna Erbel, socjolożka, Dyrektorka w CoopTech Hub, a także naukowcy, architekci, urbaniści i działacze miejscy.

Jest to numer specjalny, wydany z okazji 3‑lecia naszego kwartalnika, w ramach którego ukazało się już 12 kompleksowych publikacji. Gościliśmy blisko 300 autorów z całej Polski. To przestrzeń wieloośrodkowej debaty publicznej, której tak brakuje w naszej polskiej dyskusji.

Z okazji jubileuszu otrzymaliśmy od Państwa wiele życzeń i opinii, najciekawsze z nich udostępniamy na naszej stronie. Zapraszam do przesyłania na adres kongres@ibngr.pl opinii, uwag i komentarzy na temat dorobku Kongresu Obywatelskiego oraz sugerowania tematów, które moglibyśmy podjąć.

Łączę serdeczne pozdrowienia i wyrazy szacunku,

dr Jan Szomburg
Przewodniczący Rady Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową
Inicjator Kongresu Obywatelskiego