Debaty XIX Kongresu Obywatelskiego

29 kwietnia, NAGRANIE DOSTĘPNE ONLINE

Jakie są najistotniejsze słabości polskiego samorządu? W jaki sposób wzmocnić obszary, w których samorząd działa efektywnie i wytwarza efekt synergii? Jak powinien zmienić się rozdział kompetencji na styku władza centralna – samorząd regionalny – samorząd lokalny? Dlaczego tak ważna dla samorządowców obecnej kadencji powinna być realna partycypacja i zaangażowanie mieszkańców? – na te i inne pytania spróbujemy odpowiedzieć podczas kolejnej debaty Kongresu Obywatelskiego.

Uczestnicy:

• Adam Struzik, Marszałek Województwa Mazowieckiego,
• prof. Irena Lipowicz, b. Przewodnicząca Sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego, b. Rzeczniczka Praw Obywatelskich, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego,
• prof. Tadeusz Truskolaski, Prezydent Białegostoku, Prezes Zarządu Unii Metropolii Polskich,
• prof. Adam Gendźwiłł, Wydział Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego,
• prof. Michał Wolański, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego (moderator).

Partnerzy debaty: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Miasto Gdańsk, Pomorski Fundusz Rozwoju, Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, Maritex, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Związek Województw RP, Miasto Gdynia.

18 lipca, NAGRANIE DOSTĘPNE ONLINE

Co zrobić, aby z wieloośrodkowego modelu rozwoju uczynić gospodarczo-społeczną trampolinę? Jak sprawić, aby fundusze przekazywane na cele rozwojowe miast średnich były adekwatne do celów i pozwalały na dokonanie faktycznej, jakościowej zmiany poziomu życia? Jak modyfikować politykę rozwoju przestrzennego nie wstrzymując rozwoju polskich aglomeracji, które dokonały ogromnego skoku i konkurują już z ośrodkami z Europy Zachodniej? Jak powinno się to przekładać na politykę rozwoju infrastruktury oraz realizację wyzwań horyzontalnych (np. zielona transformacja kraju)?

Uczestnicy:

• prof. Przemysław Śleszyński, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego,
• dr Wojciech Jarczewski, Dyrektor, Instytut Rozwoju Miast i Regionów,
• Paweł Dobrowolski, Główny Ekonomista Polskiego Funduszu Rozwoju,
• Paweł Chorąży, Dyrektor Zarządzający Pionem Funduszy Europejskich, Bank Gospodarstwa Krajowego,
• prof. Michał Wolański, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego (moderator).

Partnerzy debaty: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Miasto Gdańsk, Pomorski Fundusz Rozwoju, Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, Maritex, Bank Gospodarstwa Krajowego, Polski Fundusz Rozwoju

6 listopada, NAGRANIE DOSTĘPNE ONLINE

O potencjale produkcyjnym i kondycji polskiego rolnictwa decydują nie tylko zasoby ziemi, pracy i kapitału, ale też wzajemne relacje między tymi elementami. Czy efektywnie wykorzystujemy nasz potencjał? Dlaczego wprowadzone w ostatnich latach regulacje dotyczące kształtowania ustroju rolnego spotkały się nie tylko z powszechną krytyką samych rolników i przedsiębiorców z sektora rolnego, ale również polskich środowisk prawniczych (np. w zakresie zasad dzierżawy ziemi rolnej)? Co powinniśmy zmienić? Na ile jesteśmy gotowi na te zmiany? Jak efektywnie podnieść konkurencyjność polskich gospodarstw na europejskim i światowym rynku rolnym a równocześnie utrzymać rozpoczęty proces restrukturyzacji i modernizacji gospodarstw? Jakie inspiracje możemy czerpać z rozwiązań wprowadzanych przez inne państwa? A wreszcie – co czeka ten sektor w najbliższej przyszłości i jak się na to przygotować?

Uczestnicy:

• prof. Stanisław Kowalczyk, Kierownik Zakładu Rynku i Bezpieczeństwa Żywnościowego, Instytut Rynków i Konkurencji, Szkoła Główna Handlowa,
• Bartosz Urbaniak, szef Bankowości Agro BNP Paribas na Europę Środkowo-Wschodnią i Afrykę,
• prof. UW Adam Niewiadomski, Prorektor UW, Kierownik Katedry Prawa Rolnego i Systemu Ochrony Żywności, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski,
• prof. Renata Marks-Bielska, Katedra Polityki Gospodarczej, Wydział Nauk Ekonomicznych, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie,
• prof. UPP Wawrzyniec Czubak, Wydział Ekonomiczny, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu (moderator).

Partnerzy debaty: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Miasto Gdańsk, Pomorski Fundusz Rozwoju, Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, Maritex, BNP Paribas, Nestlé

8 listopada, NAGRANIE DOSTĘPNE ONLINE

Z każdym dniem, miesiącem, rokiem, świat staje się coraz mniej bezpieczny. Mamy do czynienia z erozją dotychczasowego porządku globalnego i przejściu w stronę wielobiegunowej „power politics”. Polska, za sprawą chociażby wojny w Ukrainie, znajduje się niebezpiecznie blisko jednej z kluczowych osi globalnych zagrożeń. Bezpieczeństwo i odporność stają się najważniejszym wyzwaniem dla naszego kraju. Środki przeznaczane przez Polskę na modernizację armii i uzbrojenia oraz podnoszenie naszych zdolności bojowych mogą robić wrażenie. We współczesnej rzeczywistości jest to jednak wyłącznie jeden z elementów strategii bezpieczeństwa. Zapraszamy na wyjątkową debatę, organizowaną w ramach XIX Kongresu Obywatelskiego z okazji Święta Niepodległości, w ramach której chcemy wspólnie z zaproszonymi ekspertami zdefiniować na czym zasadniczo polegają nowe wyzwania globalne i jakie są kluczowe elementy systemu bezpieczeństwa i odporności Polski wokół których należy zbudować narodowy konsensus. Na czym polega istota nowoczesnego spojrzenia na bezpieczeństwo i odporność państwa? Dlaczego w budowaniu polskiej strategii nie możemy pomijać czynników pozawojskowych takich jak gospodarka, obrona cywilna, wydolność administracji państwa, infrastruktura, ale też zdolność obywateli do samoorganizacji? Czego możemy nauczyć się z doświadczeń innych krajów i jak sprawdzone rozwiązania adaptować do polskiej specyfiki?

Uczestnicy:

• Roman Kuźniar, Kierownik Katedry Studiów Strategicznych i Bezpieczeństwa Międzynarodowego Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego,
• Krzysztof Bondaryk, Dyrektor Departamentu Bezpieczeństwa, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji,
• Irena Lipowicz, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Rzecznik Praw Obywatelskich w latach 2010-2015,
• Jarosław Gugała, dziennikarz, ambasador RP w Urugwaju w latach 1999-2003 (moderator).

Partnerzy debaty: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Miasto Gdańsk, Pomorski Fundusz Rozwoju, Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, Maritex

22 listopada, godz. 15:00 – 16:30 (NAGRANIE DOSTĘPNE ONLINE)

Polska to kraj policentryczny, w którym – co jest rzadkością na świecie – doszło do równomiernego rozmieszczenia miast różnej wielkości. Dzięki temu nasze państwo ma lepsze możliwości dla rozwoju i dostępności usług. Do pełnego wykorzystania tego potencjału konieczne wydaje się zacieśnienie współpracy na szczeblu samorząd regionalny – samorządy lokalne (miejskie). Dostęp do usług publicznych rozkłada się bowiem w Polsce w sposób hierarchiczny. Coraz większym problemem staje się również depopulacja i starzenie się społeczeństwa, szczególnie na obszarach peryferyjnych. Jak uporać się wspólnie z nowymi wyzwaniami? Jakie modele współpracy są najbardziej efektywne? W jaki sposób uzyskiwać efekt synergii i nie dublować form pomocy?

Moderacja i wprowadzenie: dr Adam Mikołajczyk, Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

Uczestnicy debaty:

• Jacek Woźniak, doradca w Związku Miast Polskich,
• dr inż. Renata Calak, Dyrektor Departamentu Strategii, Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej,
• Jakub Szlachetko, Przewodniczący Rady Instytutu Metropolitalnego, Uniwersytet Gdański,
• dr Maciej Zathey, Dyrektor Instytutu Rozwoju Terytorialnego, Przewodniczący Zespołu ds. jakości powietrza i efektywności energetycznej na Dolnym Śląsku. 

Debata zorganizowana w ramach Forum Strategicznego „Regiony – nowe otwarcie”

Partner Forum: Związek Województw RP

Partner XIX KO: Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności

2 grudnia, godz. 14:00 – 15:30 (NAGRANIE DOSTĘPNE ONLINE)

Unijny, ale i ogólnoświatowy kurs na neutralność środowiskowo-klimatyczną oraz zachodzący systematycznie proces dekarbonizacji gospodarki stawia dziś polską energetykę w obliczu wielkiej transformacji. Dotychczasowy system oparty na regule – „sterowalna produkcja energii dostosowuje się do zmiennej konsumpcji” przechodzi w kierunku zasady – „sterowalna konsumpcja energii dostosowuje się do zmiennej produkcji”. Jest to nieuchronną konsekwencją rezygnacji z paliw kopalnych (których spalanie jest zasadniczo sterowalne) na rzecz odnawialnych źródeł energii (produkujących prąd w sposób niekontrolowalny) i ma ogromne implikacje systemowe. Ta fundamentalna zmiana wydaje się jednak nieuchronna wobec nadchodzących wyzwań. Jak dokonać tej wielkiej transformacji? Gdzie są najważniejsze wyzwania i dylematy stojące przed polską energetyką? Czy czeka nas coraz szersza elektryfikacja wszystkich jej gałęzi? Jak strategiczne zmiany w sektorze energetycznym powinny przełożyć się na nasze spojrzenie z perspektywy produkcji, przesyłu i dystrybucji prądu, ale również transportu i ciepłownictwa, w tym kogeneracji? Czy powinna nastąpić szersza integracja sektora (sector coupling)? Jak zwiększyć elastyczność systemu po stronie odbiorców (demand side flexibility)? Czy big data, modelowanie matematyczne i sztuczna inteligencja (AI) tworzą pole szans dla rozwoju polskiej myśli technologicznej w energetyce? Jak sfinansować ten wielki proces transformacji?

Moderacja i wprowadzenie: Luk Palmen, Prezes Zarządu InnoCo, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego

Uczestnicy debaty:

• Grzegorz Onichimowski, Prezes Zarządu, Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.,
• Piotr Górnik, Prezes Zarządu, Fortum Power and Heat Polska,
• Joanna Smolik, Dyrektor Departamentu Relacji Strategicznych, Bank Gospodarstwa Krajowego.

Debata zapowiada kolejny numer kwartalnika „Pomorski Thinkletter” nr 4(19)/2024 pt. Polska – jaka strategia rozwoju? Konkurencyjność | Nowe pozycjonowanie | Odporność.

Partnerzy debaty: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Miasto Gdańsk, Pomorski Fundusz Rozwoju, Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, Maritex, Fortum

3 grudnia, godz. 15:00 – 16:30 (NAGRANIE DOSTĘPNE ONLINE)

Jeśli uznajemy, że w strategicznym interesie Polski jest rozwój wieloośrodkowy (policentryczny), a równocześnie chcemy zapewnić bardziej równomierny dostęp do usług publicznych (wysokiej jakości) oraz chcemy żyć w przyjaznym środowisku, to powinniśmy odejść od prostych inwestycji infrastrukturalnych i fragmentarycznego patrzenia na politykę transportową. Nie może ona również być zdominowana przez inwestycje drogowe – nasze podejście powinno być bardziej zintegrowane i wspierające multimodalność. Czy regiony mogą efektywnie wspierać zmianę modelu rozwoju Polski z podejścia proinfrastrukturalnego na prorozwojowe? Na jakich filarach należy oprzeć tę transformację? Jaka polityka regionów może efektywnie wzmacniać powiązania funkcjonalne i pomagać w zarządzaniu systemem? Dlaczego tak ważny jest zdrowy balans pomiędzy konkurencyjnością a spójnością? Czy politykę transportową da się w ogóle efektywnie realizować przy obecnym kształcie polityki przestrzennej?

Moderator: prof. Michał Wolański, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego

Uczestnicy debaty:

• dr Jakub Majewski, Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG),
• dr Elżbieta Kozubek, Dyrektor Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego w Warszawie,
• Paweł Obrzut, Zastępca Dyrektora Departamentu Infrastruktury Drogowej i Transportu, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego,
• Michał Tusk, Zastępca Dyrektora Departamentu ds. Rozwoju i Integracji Transportu, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego.

Debata zorganizowana w ramach Forum Strategicznego „Regiony – nowe otwarcie”

Partner Forum: Związek Województw RP

Partner XIX KO: Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności

10 grudnia, godz. 15:00 – 16:30

Choć różnice w poziomie rozwoju (mierzonym np. PKB na mieszkańca) między państwami UE maleją, to rosnące dysproporcje ujawniają się między regionami, a także wewnątrz nich. Z jednej strony obserwujemy spektakularne doganianie „średniej UE” przez niektóre regiony (np. Dolnośląskie), a z drugiej – dostrzegamy obszary (np. we Włoszech), które z różnych względów wpadły w dryf (pułapkę rozwoju) lub wykazują się dużą wrażliwością (niską odpornością) na wstrząsy zewnętrzne (np. przyśpieszająca zmiana klimatu, deindustrializacja, niekontrolowane procesy migracyjne), lub też marginalizują się ze względu na niekorzystne położenie (np. przy granicach zewnętrznych UE). Pogłębiające się deficyty są wyraźnie dostrzegalne również w mniejszej (lokalnej, subregionalnej) skali.

Czy w tej sytuacji konieczna jest realizacja kluczowych (unijnych i krajowych) polityk publicznych z większą wrażliwością (rozdzielczością) terytorialną? Czy otwiera się przestrzeń do silniejszego włączenia interesariuszy rozwoju lokalnego i regionalnego – ich kompetencji, kreatywności, zdolności budowania partnerstw i mobilizacji społecznej, a także ich potencjału innowacyjnego – w stawianie czoła wyzwaniom (np. ubóstwo energetyczne, klęski żywiołowe, radykalizacja i niezadowolenie społeczne), które materializują się z różną intensywnością w konkretnych lokalizacjach? A może skuteczną receptą są zdecydowane działania rządów i Komisji Europejskiej, które – poprzez odgórne, szybkie decyzje, centralnie dystrybuowane środki oraz mądrze tworzone regulacje – zaktywizują wspólnoty lokalne i regionalne, wskazując im atrakcyjne i wiarygodne perspektywy bezpieczeństwa i rozwoju? Którego z tych modeli jesteśmy w UE i w Polsce bliżej? Jak to się może zmieniać? Dlaczego?

Moderator: dr Radomir Matczak, Członek Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN, Prezes Zarządu InnoBaltica Sp. z o.o.

Uczestnicy debaty:

• Krzysztof Hetman, Poseł do Parlamentu Europejskiego od 2014 r., Minister Rozwoju i Technologii w l. 2023-2024,
• Olgierd Geblewicz, Marszałek Województwa Zachodniopomorskiego, Prezes Związku Województw RP,
• dr Jan Olbrycht, Poseł do Parlamentu Europejskiego w l. 2004-2024, Marszałek Województwa Śląskiego w l. 1998-2002.

Debata zorganizowana w ramach Forum Strategicznego „Regiony – nowe otwarcie” w ramach XIX Kongresu Obywatelskiego „Wieloośrodkowa Polska. Bezpieczeństwo – Współpraca – Rozwój”.

Partner Forum: Związek Województw RP

Partner XIX KO: Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności

18 grudnia, godz. 10:00 – 12:00

Nowe uwarunkowania i wyzwania gospodarczo-rozwojowe stawiają Polskę przed wyzwaniem kolejnej wielkiej transformacji. Jakiego układu decyzyjnego, jakich mechanizmów i narzędzi potrzebujemy, aby efektywnie zarządzać tym procesem? Jaka powinna być w tym zakresie rola regionów? Jak decyzyjnie i kompetencyjnie „dozbroić” regiony, by mogły one dobrze stymulować i koordynować (uspójniać) transformację gospodarczą? Na ile regionalne perspektywy i podejścia różnią się? Co mogą zrobić regiony w obecnych warunkach, a co wymaga zmiany? Jak efektywnie wspierać przedsiębiorstwa w zielonej i cyfrowej transformacji oraz zwiększyć ich odporność na ciągłe zmiany? Jak w nowych warunkach zapewnić konkurencyjność regionalnej gospodarki i atrakcyjność inwestycyjną regionu? 

Moderacja i wprowadzenie: Stanisław Szultka, Dyrektor Departamentu Rozwoju Gospodarczego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

Uczestnicy debaty:

• Luk Palmen, Prezes Zarządu InnoCo, Członek Rady Programowej Kongresu Obywatelskiego,
• Jerzy Kopeć, Zastępca Dyrektora Departamentu Nadzoru Właścicielskiego i Gospodarki, Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego,
• Aleksandra Szwed, Zastępca Dyrektora Departamentu Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich, Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego,
• dr Paweł Wais, Dyrektor Departamentu Rozwoju Regionalnego, Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego.

Debata zorganizowana w ramach Forum Strategicznego „Regiony – nowe otwarcie” w ramach XIX Kongresu Obywatelskiego „Wieloośrodkowa Polska. Bezpieczeństwo – Współpraca – Rozwój”.

Partner Forum: Związek Województw RP

Partner XIX KO: Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności

19 grudnia, godz. 11:30 – 13:15

Unijny, ale i ogólnoświatowy kurs na dekarbonizację i neutralność klimatyczną wymusza wielką strukturalną transformację energetyki. Następuje powszechna rezygnacja z produkcji energii opartej na paliwach kopalnych na rzecz odnawialnych źródeł energii. Przekształceniu ulega też filozofia działania całego systemu – ze względnie sterowalnego i zcentralizowanego wytwórstwa oraz zmiennej (choć w miarę przewidywalnej) konsumpcji przechodzimy do niezwykle arytmicznej, zdecentralizowanej, pogodozależnej i rozproszonej przestrzennie produkcji, a także znacznie bardziej rozchwianej konsumpcji. Wobec elektryfikacji wielu dziedzin gospodarki wyzwania w tym zakresie będą dla życia społeczno-gospodarczego coraz istotniejsze, zwłaszcza gdy chodzi o dostęp do „zielonej energii”. Co to oznacza dla rozwoju przestrzennego Polski? Jakich zmian powinniśmy spodziewać się w nadchodzących latach? Czy w ujęciu przestrzenno-regionalnym zmieni się krajobraz polskiej energetyki? Jaka jest rola regionów we wsparciu i koordynacji transformacji energetycznej na poziomie lokalnym, subregionalnym i regionalnym? Jak efektywnie dokonać transformacji regionów węglowych? Co jest, a co powinno być w gestii samorządowych województw?

Moderacja i wprowadzenie: Maciej Sytek, Prezes Zarządu Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Koninie, Pełnomocnik Zarządu Województwa Wielkopolskiego ds. restrukturyzacji Wielkopolski Wschodniej

Uczestnicy debaty:

• dr Maciej Zathey, Dyrektor Instytutu Rozwoju Terytorialnego, Przewodniczący Zespołu ds. jakości powietrza i efektywności energetycznej na Dolnym Śląsku,
• Stanisław Szultka, Dyrektor Departamentu Rozwoju Gospodarczego, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego,
• Małgorzata Staś, Dyrektor ds. Transformacji Regionu, Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego,
• Zdzisław Czucha, radny powiatu kościerskiego, w l. 2010-2014 burmistrz Kościerzyny, w l. 2007-2010, poseł na Sejm VI kadencji.

Debata zorganizowana w ramach Forum Strategicznego „Regiony – nowe otwarcie” w ramach XIX Kongresu Obywatelskiego „Wieloośrodkowa Polska. Bezpieczeństwo – Współpraca – Rozwój”.

Partner Forum: Związek Województw RP

Partner XIX KO: Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności

I. połowa stycznia 2025 r. <tbc>