Forum Obywatelskiej Modernizacji – Centrum Edukacji Obywatelskiej

13 marca 2017

6 minut czytania

„KAPITAŁ SPOŁECZNY JUŻ W SZKOLE”

Centrum Edukacji Obywatelskiej (CEO) to niezależna instytucja edukacyjna, działająca od 1994 roku. Upowszechniamy wiedzę, umiejętności i postawy kluczowe dla społeczeństwa obywatelskiego. Wprowadzamy do szkół programy, które nauczycielom pozwalają lepiej i skuteczniej uczyć, a młodym ludziom pomagają zrozumieć świat, rozwijają krytyczne myślenie, wiarę we własne możliwości, zachęcają do angażowania się w życie publiczne i działania na rzecz innych. Obecnie realizujemy blisko 30 programów adresowanych do szkół, dyrektorów, nauczycieli i uczniów.

Modernizacja dzięki poprawie jakości nauczania i uczenia się.

Uważamy, że nauczanie i uczenie się są dwoma najważniejszymi dla pracy szkoły procesami i dlatego powinny się znajdować w centrum uwagi każdej rady pedagogicznej i każdego inicjowanego z zewnątrz szkoły programu doskonalenia jej pracy. Każda interwencja w pracę nauczyciela i szkoły powinna być zweryfikowana w oparciu o pytanie: Czy jej wpływ na proces nauczania służy efektywności uczenia się uczniów? Jedną z ważniejszych zmian we współczesnej edukacji jest przeniesienie uwagi z czynności nauczyciela na to, co robią uczniowie, na treści i jakość procesu uczenia się.

Korzystając z badań i własnych doświadczeń doszliśmy do wniosku, że jednorazowa interwencja w postaci przeszkolenia nauczyciela w minimalnym stopniu przekłada się na poprawę jakości pracy szkoły. Uważamy, że naprawdę skuteczne są szkolenia praktyczne, rozciągnięte w czasie, wymuszające zastosowanie zdobywanej wiedzy i umiejętności w codziennej praktyce nauczycielskiej, że zmiana w szkole jest możliwa dzięki wsparciu dobrze przygotowanego, świadomego i kompetentnego dyrektora szkoły i współpracujących ze sobą nauczycieli. Taki sposób pracy z nauczycielami i dyrektorami szkół wykorzystujemy w programie Szkoła ucząca się, który CEO i Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności prowadzą wspólnie od 2000 r. W pracy ze szkołami kładziemy nacisk na kształcenie na odległość, e-learning, rolę technologii informacyjnych i komunikacyjnych w nauczaniu oraz metody naukowego dowodzenia w nauczaniu.

CEO postawiło sobie za cel upowszechnianie w polskich szkołach nauczania metodą projektu edukacyjnego. Wynika to z uznania, że projekt edukacyjny jest odpowiednią metodą rozwijania kompetencji kluczowych, w tym kompetencji ważnych dla rozwoju kapitału społecznego, takich jak „uczenie się uczenia” czy rozwijanie „inicjatywności i przedsiębiorczości”.

Spośród prawie 30 programów realizowanych obecnie w CEO zaprezentujemy pokrótce kilka działań.

Nowoczesna Polska potrzebuje osób przedsiębiorczych.

Przedsiębiorczość decyduje nie tylko o indywidualnych losach jednostek, ale także o rozwojowych szansach całego społeczeństwa. Daje szanse zarówno na osiągnięcie materialnego powodzenia oraz prowadzenie ciekawego życia osobistego, jak i na skuteczne rozwiązywanie różnorodnych społecznych problemów.

Dlatego wszystkie programy edukacji ekonomicznej prowadzone przez Centrum Edukacji Obywatelskiej (Młodzi Przedsiębiorczy oraz Młodzi Przedsiębiorczy. Ekonomia w praktyce) kładą nacisk na kształtowanie i rozwijanie u uczniów kompetencji powiązanych z przedsiębiorczością, przygotowując absolwentów szkół do świadomego i aktywnego funkcjonowania w społeczeństwie oraz wejścia na rynek pracy.

W obu programach działania i pojawiające się treści ekonomiczne powiązane są z codziennym życiem, a wykonywane zadania – osadzone w realiach życia społeczności lokalnej. Wiodącą metodą jest zespołowy projekt, podczas którego uczniowie uczą się współpracy i współdziałania umiejętności ważnych dla życia społecznego, ale też szczególnie docenianych przez współczesnych pracodawców.

Uczestnicy o programach:

Program ułatwia przyswajanie wiedzy uczniom z trudnych działów dotyczących gospodarki, przedsiębiorczości, daje możliwości rozwijania umiejętności przydatnych przy zakładaniu firmy (…). Uczniowie uczą się dzielić obowiązkami, pilnują siebie nawzajem, są bardziej zaradni i operatywni, czyli po prostu… bardziej przedsiębiorczy. (nauczyciel z Gimnazjum z Mysłowie)

Udział w programie to dla nas świetna zabawa, ale przede wszystkim ważne doświadczenie. Całym zespołem doszliśmy do wniosku, iż w niedalekiej przyszłości moglibyśmy wspólnie zmienić internetową działalność na prawdziwą firmę. (uczniowie gimnazjum nr 26 w Krakowie)

Nowoczesna Polska potrzebuje świadomych i zaangażowanych obywateli.

Młodzi ludzie – także niepełnoletni – mają swoje zdanie i poglądy. Program Młodzi głosują daje im możliwość wypowiedzenia się w ważnych dla naszego kraju sprawach i wyrabia nawyk głosowania.

W ramach akcji Młodzi głosują prowadzonej w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych przed wyborami powszechnymi, odbywają się lekcje dotyczące zasad i znaczenia udziału obywateli w wyborach demokratycznych. Następnie uczniowie koordynują lokalne kampanie profrekwencyjne zachęcające dorosłych do uczestnictwa w wyborach. W swoich szkołach organizują młodzieżowe wybory, na zasadach podobnych do tych, na jakich prowadzone są wybory powszechne.

Celem tej akcji edukacyjnej jest zwiększenie uczestnictwa młodych ludzi w życiu publicznym, w tym zachęcenie ich do świadomego udziału w wyborach.

Program towarzyszy wszystkim wyborom i referendom ogólnokrajowym od roku 1995, w każdej edycji pracuje z nami ponad 1200 szkół. Projekt w szkołach prowadzony jest przez samą młodzież: przez ostatnie 17 lat w roli organizatorów akcji wystąpiło około 50 000 uczniów i uczennic, a w wyborach przez nich organizowanych wzięło udział 2,5 miliona uczniów.

Uważamy, że prowadzenie akcji wyborów wśród młodzieży szkolnej zwiększa frekwencję w wyborach powszechnych. Ma także szansę zmienić społeczne nastawienie do inicjatyw obywatelskich. Ten głos oddany przez młodych ludzi jest dla nich często pierwszą prawdziwą szansą wyrażenia własnego zdania w sprawach ważnych dla kraju!

Nowoczesna Polska potrzebuje ludzi dobrze poinformowanych.

Jak odnaleźć w szkole czas (i miejsce) na uczenie krytycznego odbioru mediów oraz tworzenie własnych, przemyślanych wypowiedzi? W programie Włącz się. Młodzi i media (z Evens Foundation i MKiDN) uczymy mądrego obcowania zarówno z mediami tradycyjnymi – telewizją, prasą, radiem, jak i nowymi mediami, które są dla młodych naturalną przestrzenią komunikacji i życia.

Zależy nam, by młodzi umieli krytycznie spojrzeć na docierające do nich bezustannie przekazy, „filtrować” je świadomie, odrzucać, przeciwstawiać się im, gdy zachodzi taka potrzeba. Chodzi też o to, by kreatywnie, a zarazem legalnie i odpowiedzialnie korzystali z możliwości, jakie stwarzają środki komunikacji i masowego przekazu – nie tylko do rozrywki i kontaktów towarzyskich, ale także edukacji, odkrywania świata i swoich pasji. W programie zachęcamy nauczycieli i uczniów do tworzenia własnych tekstów, nagrań, filmów i gazetek w ramach młodzieżowych środowisk dziennikarstwa obywatelskiego, zaangażowanych w sprawy lokalne i ponadlokalne.

W Gimnazjum w Tucholi powstał projekt „Po nitce do kłębka, czyli jak nie zbłądzić w labiryncie mediów”. Młodzi wzięli udział w cyklu lekcji medialnych: poznawali techniki działania reklamy, śledzili programy informacyjne i robili ranking na najbardziej „bzdurnego” newsa. Uczennice Gimnazjum z Działdowa stworzyły “Vademecum świadomego odbiorcy”, przeprowadziły ankietę o tym, jakich informacji młodzi szukają w mediach, wydały gazetkę „GimŻycie” i prowadziły blog „Ciekawi”.

Widzę potrzebę edukacji medialnej. Młodzież często bezkrytycznie podchodzi do treści przekazywanych przez media. Dostrzegam również przepaść między tradycyjną szkołą, nastawioną na wykłady, a zmianami w mentalności kolejnych roczników… – pisze nauczycielka, uczestniczka programu Włącz się. Młodzi i Media.

Nowoczesna Polska wymaga szkoły otwartej na nowe technologie.

Jak mądrze i skutecznie uczyć w epoce Google’a i Wikipedii? Jak wykorzystać nowe technologie do motywowania uczniów? Jak rozwijać kluczowe umiejętności XXI wieku: krytyczne myślenie, rozwiązywanie problemów, kreatywność, komunikowanie się, współpracę, uczenie się przez całe życie? Szkoła z Klasą 2.0 od 2010 roku wspólnie z nauczycielami szuka odpowiedzi na te pytania. To wspólna akcja Centrum Edukacji Obywatelskiej i „Gazety Wyborczej” (partnerzy: Intel, Google, Samsung; wsparcie: PAFW, Fundacja Agory i British Council; honorowy patronat MEN).

Każda szkoła zaczyna od pracy nad Szkolnym Kodeksem 2.0, czyli zasadami używania TIK w nauczaniu i komunikacji. Włączenie uczniów w proces podejmowania decyzji, oddanie im odpowiedzialności za obowiązujące w szkole zasady, to unikalne rozwiązanie na skalę światową. Dorobkiem akcji jest ponad 1000 takich kodeksów.

Uczniowie prowadzą też blogi edukacyjne, uczą się odpowiedzialnie korzystać ze źródeł, tworzą własne e-materiały. Pracują projektowo, łącząc badania z działaniami społecznymi czy twórczymi. Młodzi ludzie z Zespołu Szkół w Rzepedzi poszukiwali śladów mniejszości łemkowskiej w swojej gminie, prowadzili wywiady, zbierali stroje z szaf i strychów, nagrywali muzykę. Tymczasem uczniowie CKU w Gdyni przeprowadzili kampanię, dzięki której pozyskali 35 potencjalnych dawców szpiku.

Moim zdaniem w SZK 2.0 nie chodzi wcale tylko o nowe technologie. (…) To poszukiwanie odpowiedzi na pytania: w jakiej szkole chcemy pracować? jak chcemy nauczać naszych uczniów? jak oni chcą się uczyć? (Krzysztof Jaworski z SP nr 41 w Szczecinie).

Wszystkie działania i projekty wymienione powyżej jak i te prowadzone przez CEO w ramach pozostałych programów, mają na celu przygotowanie młodych ludzi do wejścia w dorosły, dynamiczny świat wciąż modernizującej się Polski.