Myśli Pomorskiego Kongresu Obywatelskiego

Pomorze: zjednoczeni wobec trudnego świata

8 kwietnia 2017 r. ponad 450 osób spotkało się na X Pomorskim Kongresie Obywatelskim, by dyskutować o przyszłości naszego regionu i Polski w trudnych i niespokojnych czasach.

Już po raz dziesiąty Pomorzanie wzięli udział w wielkim obywatelskim spotkaniu, by dyskutować nad tym, w jaki sposób wspólnie wyjść naprzeciw wyzwaniom współczesnego świata na wielu płaszczyznach – społecznej, politycznej, gospodarczej, technologicznej. Jak zawsze Kongres zgromadził obywateli o różnych przekonaniach i światopoglądach, których łączyła potrzeba porozumienia się ponad podziałami w sprawach kluczowych dla przyszłości regionu, narodu oraz państwa.

Kongres, tradycyjnie już, rozpoczęło wspólne odśpiewanie regionalnego hymnu – pieśni „Morze, nasze morze”. Energia powstała podczas wspólnego śpiewania towarzyszyła Kongresowi już do końca.

Podczas wystąpienia inaugurującego X Pomorski Kongres Obywatelski jego inicjator – dr Jan Szomburg – zastanawiał się, w jaki sposób budować nasze małe, pomorskie „razem”, które mogłoby być impulsem do budowania dużego, polskiego „razem”.  Zdaniem prezesa Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową, w procesie tym nie można zapominać o wzajemnym szacunku, otwartości na spotkanie i dialog, umiejętności empatycznego słuchania drugiej osoby, a także o konieczności zrozumienia systemu wartości rozmówcy. Jedni najbardziej cenią wolność, inni sprawiedliwość, a jeszcze inni – poszanowanie hierarchii, władzy, tradycji. Dla życia zbiorowości wszystkie te wartości są przydatne. Bo czy chcielibyśmy żyć w świecie, w którym „zwycięża” jedna tylko preferencja, a dla innych nie ma już miejsca?

Podczas podczas pierwszej sesji tematycznej Kongresu zastanawiano się, w jaki sposób budować pomosty międzyludzkie i „przełamywać lody” w naszych wzajemnych relacjach. Prof. Anna Cegieła z Zespołu Etyki Słowa PAN przekonywała, że od tego, jaką polszczyzną się posługujemy w dużej mierze zależy to, jaka będzie wspólnota Polaków. Kluczem powinno być mówienie językiem ku drugiemu człowiekowi, a nie przeciw niemu. Prof. Michał Bilewicz z Uniwersytetu Warszawskiego mówił z kolei o zdrowej tożsamości narodowej. Takiej, która nie opiera się na lękach i niepewności, lecz na poczuciu własnej wartości. Sesję inaugurującą X Pomorski Kongres Obywatelski zakończyło wystąpienie absolwenta X LO w Gdyni – Szymona Piwowarskiego – który przedstawił case study swojego szkolnego doświadczenia. Skłócona początkowo i podzielona na dwa „plemiona” klasa zintegrowała się dzięki realizacji wspólnego projektu. Stał się on bodźcem do zaistnienia w tym środowisku współmyślenia, współpracy i współodpowiedzialności.

Wszyscy uczestnicy wydarzenia przez cały Kongres mieli okazję pisemnie formułować swoje recepty na to, jak budować pomosty między Polakami, na specjalnie przygotowanej tablicy. „Z wyrozumiałością dla niewiedzy i inności”, „Face-to-face zamiast Facebooka”, „Witając się z innymi pasażerami przy wchodzeniu do tramwaju” – to tylko niektóre z wielu myśli i postulatów.

Wiele emocji wzbudziła kończąca X Pomorski Kongres Obywatelski debata na temat wyzwania dojrzałości, na której – po kilku już godzinach spotkania – pozostali niemalże wszyscy uczestnicy Kongresu. Dr Michał Łuczewski z Centrum Myśli Jana Pawła II przedstawił zgromadzonym uczestnikom dwa spojrzenia na dojrzałość z punktu widzenia dwóch wielkich Polaków – Witolda Gombrowicza oraz Karola Wojtyły. Jego zdaniem Gombrowicz pozwala nam zrozumieć, jak bardzo jesteśmy niedojrzali, natomiast Ojciec Święty pokazuje nam sposób na wyjście z naszej niedojrzałości. Wieloletni współpracownik Kongresu Obywatelskiego – Wojciech Domosławski – mówił o polskim grzechu pierworodnym. W jego opinii był nim stworzony w XVI w. i utrzymujący się na polskich ziemiach przez bardzo długi czas system ekonomiczno-prawnym pańszczyzny, w którym chłopi – czyli de facto 90% społeczeństwa I Rzeczpospolitej – traktowani byli niemal jak niewolnicy. Zdaniem mówcy ów „grzech” miał przez wieki skutki antyrozwojowe i pozostawił negatywne kulturowe konsekwencje, które odczuwamy nawet współcześnie (relacje folwarczne typu „pan-cham”). Z kolei prof. Cezary Obracht-Prondzyński z Uniwersytetu Gdańskiego przekonywał, że lepszemu budowaniu wspólnot lokalnych sprzyjać będzie sześć postulatów, wśród których znalazły się m.in. praworządność, odwaga, poszanowanie instytucji i nazywanie rzeczy po imieniu.

X Pomorski Kongres Obywatelski zakończyły podsumowania dokonane przez Marszałka Województwa Pomorskiego – Mieczysława Struka  oraz dr. Jana Szomburga.