Przed Polską lokalną stoją liczne wyzwania rozwojowe, które blokują rozwój lokalnych społeczności. Aby je pokonać potrzebujemy budowy sieci i więzi obywatelskiej współpracy opartej na zrozumieniu, zaufaniu i wzajemnej lojalności. To bowiem one doprowadzą do osiągnięcia „wglądu w siebie” i zbudowania oddolnie zbiorowej mądrości – podstawy dla zdiagnozowania konkretnych wyzwań i wspólnego odnalezienia „pomysłu na rozwój”. Pozwalają także na wykształcenie się liderów lokalnych – wspólnotowego przywództwa nowego typu. I z połączenia obywatelskich sieci i przywództwa powstaje stabilny mechanizm rozwojowy – zdolny do uwolnienia i ukierunkowania oddolnej energii lokalnej społeczności.
Jakie wyzwania stoją przed Polską lokalną?
Głównym wyzwaniem, stojącym przed Polską lokalną, jest wyludnianie miejscowości na obszarach pozametropolitarnych wynikające z ujemnego przyrostu naturalnego oraz migracji krajowej i zagranicznej. Na ten trend nakładają się także problemy instytucjonalne we wszystkich sektorach – od załamania lokalnej gospodarki i wynikającego z niego strukturalnego bezrobocia, poprzez niską aktywność obywatelską mieszkańców, aż po wyalienowanie lokalnych elit politycznych. Jakie są dążenia lokalnej społeczności i w jaki sposób je można zrealizować?.Jak możemy sprostać stojącym przed nimi wyzwaniom? Co zatrzyma mieszkańców przed opuszczeniem Polski lokalnej?
Jak napędzić rozwój lokalny?
Trudno określić jeden wzorcowy model rozwoju, może on opierać się na różnych fundamentach. Z jednej strony – rozwój może być wspierany przez czynniki zewnętrzne. Jest wiele przykładów świadczących, że bliskość metropolii oraz inwestycje – publiczne i prywatne – stanowią impuls do rozwoju. Mieszkańcy dojeżdżają do pracy, a lokalne firmy dostarczają towarów i usług na rynek metropolii. Inwestorzy zaś, korzystając z niższych kosztów pracy oraz przy wsparciu samorządu, zapewniają nowe miejsca zatrudnienia.
Z drugiej strony – rozwój może wynikać z mądrego wykorzystana różnorodnych zasobów lokalnych społeczności. Jedną z możliwości jest dookreślenie specjalizacji gospodarczej, a następnie współpraca różnych podmiotów na rzecz promowania lokalnych marek. Może go napędzać także obywatelskie współdziałanie i wdrażanie społecznych innowacji. Jakie czynniki mogą pozytywnie wpływać na sytuację Polski lokalnej? Jak wybrać właściwą ścieżkę rozwoju?
Jak uwolnić potencjał Polski lokalnej?
Rozwój na obszarach pozametropolitarnych wymaga przede wszystkim dobrego pomysłu. Wizji, która pozwoli zmobilizować mieszkańców oraz często odległego i obarczonego ryzykiem celu. Pomysł powinien być zbudowany nie tylko na wiedzy eksperckiej, ale też na pasji, zaangażowaniu i doświadczeniu lokalnych liderów. Jak włączyć wszystkich mieszkańców do rozwoju? Jak „oprzyrządować” pomysł, by miał on szansę realizacji i stał się rzeczywistą dźwignią rozwoju? Czy narzędziem rozwoju „szytym na miarę” mogą być lokalne rynki kapitałowe, fundusze UE czy partnerstwo publiczno-prywatne?
Debaty liderów lokalnych, organizowane w bibliotekach publicznych w całej Polsce, służą wspólnej refleksji nad tym, w jaki sposób uwolnić potencjał lokalnych społeczności. Debaty odbywają się w miejscu nieprzypadkowym: biblioteki publiczne stanowią nie tylko centrum dostępu do informacji i wiedzy, ale także ważną przestrzeń spotkań – niezależną i przyjazną dla wszystkich aktywnych mieszkańców. Biblioteki cieszą się bardzo dużym zaufaniem publicznym, a bibliotekarki i bibliotekarze są ważnymi członkami swojej społeczności.
Debaty lokalne są realizowane w ramach działań Kongresu Obywatelskiego przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową i Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. Partnerem strategicznym projektu jest PKO Bank Polski, partnerem merytorycznym Instytut Książki, a partnerem medialnym: Polska Press Grupa, TVP Kultura oraz portal ngo.pl. Honorowy patronat nad Debatami objął Prezydent RP Andrzeja Dudy. W poszczególne debaty zaangażowały się także samorządy lokalne i regionalne, a patronat medialny nad nimi objęły lokalne media, których przedstawiciele brali czynny udział w wielu debatach.
Cele
- budujemy stabilny mechanizm rozwojowy lokalnych społeczności oparty na sieciach obywatelskiej współpracy i nowym typie wspólnotowego przywództwa,
- tworzymy sieci liderów lokalnych w ramach Kongresu Obywatelskiego jako (wzorcotwórczego – tworzącego oraz utrwalającego pozytywne wzorce zachowania i nawyki) mechanizmu dialogu i wymiany doświadczeń,
- wyłaniamy liderów lokalnych nowego typu,
- budujemy pomosty pomiędzy Polską metropolitarną i lokalną, wspierając dwukierunkowy przepływ wiedzy, doświadczeń i energii,
- promujemy i dowartościujemy – symbolicznie, intelektualnie i energetycznie – działania na rzecz rozwoju lokalnych wspólnot,
- motywujemy młodzież z Polski lokalnej do rozwoju osobistego, w tym rozbudzamy jej aspiracje i inspirujemy do odkrywania własnych talentów oraz budujemy kompetencje do samodzielnego kierowania swoim rozwojem,
- wprowadzamy do debaty publicznej kluczowe kwestie dla wyzwolenia potencjału rozwojowego lokalnych społeczności (poprzez współpracę z mediami).
Działania
- Zasadniczym działaniem jest przygotowanie i przeprowadzenie w 50 bibliotekach lokalnych debat poświęconych problematyce rozwoju lokalnego i tego w jaki sposób lokalne społeczności mogą same wspierać procesy rozwoju społeczno-gospodarczego zapewniające im sukces; debaty te będą skierowane do liderów lokalnych działających na rzecz własnej społeczności (samorządowców, przedsiębiorców, działaczy obywatelskich, przedstawicieli lokalnych instytucji publicznych, aktywnych obywateli).
- Działania będą miały charakter cykliczny i będą realizowane w okresie od października 2015 do grudnia 2017,
- Przewidziana jest realizacja dwóch powtarzalnych (zorganizowanych wg podobnego schematu organizacyjnego) cyklów Debat Lokalnych:
- 2015/2016 – I cykl Debat Lokalnych,
- 2016/2017 – II cykl Debat Lokalnych.
- Przewidziana jest realizacja dwóch powtarzalnych (zorganizowanych wg podobnego schematu organizacyjnego) cyklów Debat Lokalnych:
- Dodatkowym działaniem, skierowanymi do uczniów gimnazjów / szkół ponadgimnazjalnych są działania edukacyjne mające budować kompetencje młodych ludzi w zakresie samodzielnego kierowania swoim rozwojem i ścieżką kariery zawodowej oraz zarządzania budżetem własnymi finansami.
- Działania zostaną uzupełnione realizacją debaty publicznej opartej na współpracy z partnerami medialnymi.