Teksty

Jak wyglądałby świat, gdyby każdy człowiek koncentrował się w swoim życiu tylko na tych rzeczach, które są od niego w stu procentach zależne? W jakiej żylibyśmy rzeczywistości, gdyby każdy z nas mógł autonomicznie decydować o wyznawanych przez siebie wartościach, za jedyne ograniczenie uznając czynniki zewnętrzne, niezależne od nas samych? Czy w takich warunkach możliwe byłoby funkcjonowanie społeczeństw i pielęgnowanie narodowych tożsamości, czy też zwyciężyłby indywidualizm, obieranie kursu na „bezludną wyspę”?

Skłóceni i podzieleni żyjemy w dość powszechnym przekonaniu, że w przeszłości byliśmy zdolni do wypracowywania kompromisów i życia ze sobą w zgodzie. Czy aby jednak na pewno tak było? Polskie doświadczenia historyczne wskazują na to, że „podział plemienny” naszego społeczeństwa jest trwalszy, niż mogłoby nam się to wydawać. W czym tkwi jego rdzeń? Jak, pomimo tego balastu, udaje nam się od lat modernizować nasz kraj i pokonywać kolejne bariery rozwojowe?

Specjalizacji i interdyscyplinarności nie powinno się stawiać na jednej szali. Specjalizacja dotyczy bowiem poziomu jednostki, a interdyscyplinarność – poziomu zespołu. Sukces najbardziej innowacyjnych światowych firm wziął się z tego, że potrafiły one pod jednym dachem zebrać specjalistów z różnych dziedzin, zdolnych do wzajemnej współpracy, interakcji, wymiany myśli. To za sprawą tak rozumianej interdyscyplinarności powstają współcześnie najbardziej zaawansowane technologicznie, przełomowe produkty i usługi.

Etos rycerski, choć utożsamiany ze średniowieczem, ma swoje znacznie głębsze, starożytne korzenie. Mówi się, że charakterystyczny dla niego kod zachowań jest wręcz uniwersalny. Czy na pewno? Czy we współczesnym świecie, w czasach cynizmu, kalkulowania i pragmatyzmu, jest miejsce na postawy rycerskie? Jakie ryzyka niesie uwspółcześnianie tego etosu? Jakie piętno odcisnął on na polskiej kulturze i Polakach?