Teksty Pomorskiego Thinklettera

Kształtowany ponad 30 lat temu ustrój samorządowy wymaga dostosowania do nowych czasów. Najważniejszym celem reform powinno być pobudzenie obywateli do świadomego przyjmowania współodpowiedzialności za rozwój lokalny. Obywatelki i obywatele powinni mieć większy wpływ na decyzje dotyczące realizacji polityk publicznych. Aby to się stało, konieczne jest większe uspołecznienie samorządu i odejście od menadżerskiego modelu zarządzania sprawami lokalnymi.

25 lat funkcjonowania samorządów województw w Polsce to okres znacznie większej liczby osiągnięć niż niepowodzeń, ale przede wszystkim – czas zebrania niezwykle pouczających doświadczeń. Proces transformacji ustrojowej nie dokonałby się bez reformy samorządowej i administracyjnej, poprzedzonych długotrwałymi, a często burzliwymi, debatami. Pozwoliły one na wypracowanie takiego systemu, który z powodzeniem spełnia wymogi skutecznej realizacji przypisanych samorządom zadań. Pozostający w pewnych obszarach niedosyt to podstawa do podjęcia dyskusji na temat nowej wizji funkcjonowania samorządów w Polsce. Jakiej samorządności chcemy i jakiej potrzebujemy? W jaki sposób podnieść jakość działania samorządów w Polsce? Jak przygotować je do nowych zadań w przyszłości?

Historia powstania wspólnoty regionalnej województwa opolskiego jest naznaczona wieloma trudnościami i wielką niepewnością. Zagrożenie likwidacji województwa nie tylko nie osłabiło Opolan, ale wręcz zacieśniło współpracę między władzami samorządowymi, przedsiębiorcami, naukowcami, przedstawicielami organizacji pozarządowych i mieszkańcami. Silna wspólnota regionalna pozwala nam również radzić sobie w obecnych – niepewnych i niestabilnych czasach. W jaki jednak sposób utrzymywać stałe zaangażowanie mieszkańców w sprawy regionu? Jakie skutki przynosi przemyślana współpraca samorządowców z lokalną społecznością, ale też przedstawicielami rządu czy Unii Europejskiej? Co jeszcze potrzebne jest dla efektywnego funkcjonowania samorządów?

Nadrzędnym celem polityki spójności jest harmonijny rozwój państw członkowskich Unii Europejskiej. Obecnie jesteśmy świadkami kluczowych zmian, służących dostosowaniu jej zasad do specyfiki danego kraju czy regionu. W czerwcu 2023 polscy marszałkowie, a potem także cały Europejski Komitet Regionów, zadeklarowali swój aktywny udział w nadchodzącej transformacji. Czy postulaty samorządowców faktycznie wpłyną na kształt polityki spójności po 2027 roku? Jakie powinny być główne obszary jej rozwoju i koncentracji?